National Snow and Ice Data Center (Narodowe Centrum Danych Lodu i Śniegu w Boulder, Kolorado, USA, zaprezentowała nanalizę danych satelitarnych dotyczących zasięgu pokrywy lodowej Arktyki. Czapa polarna swoje minimum osiągnęła 10 września 2016 r. i zmalała do 4,1 mln km², choś sierpniowa prognoza (mediana z 39 różnych instytucji) wynosiła 4,4 mln km². Centrum zaznacza, że wrześniowe minimum nie jest definitywne, gdyż może dojść do zmiany warunków pogodowych i ponownego spadku zasięgu lodu.

Zasięg pływającego lodu morskiego w Arktyce podczas minimum wrześniowego. Dane satelitarne NSIDC.

Tegoroczne minimum jest drugim, a rekordzistą pozostaje rok 2012, kiedy to zasięg lodu skurczył się do 3,4 mln km².

Warto zaznaczyć, że pokrywa lodowa przez cały sierpień i początek września była o ponad 2 mln km² mniejsza niż wynosi średni zasięg lodu z lat 1979-2000. Tak duża różnica przekłada się także na zmiany warunków pogodowych w umiarkowanych szerokościach geograficznych.

Zasięg i koncentracja lodu morskiego w czasie wrześniowego minimum w latach 2012-2016 według danych JAXA. Ilustracja: Arctic Neven Forum

Przyczyny dość silnego spadku rozmiarów czapy polarnej były w tym roku dwie:

1. rekordowo ciepła zima i wiosna, co umożliwiło wczesne roztopy i wcześniejsze niż zwykle nagrzewanie się wód powierzchniowych Oceanu Arktycznego,
2. bardzo wietrzny sierpień, kiedy to przez Arktykę przetoczyły się dwa silne sztormy, które rozbijały pak lodowy, a wzmożone mieszanie z cieplejszą wodą z głębszych warstw oceanu podnosiło temperaturę wód powierzchniowych . Dodatkowo, pod koniec sierpnia pojawił się dipol arktyczny (czyli specyficzny rozkład ciśnienia atmosferycznego, z wyżem po amerykańskiej i niżem po rosyjskiej stronie Arktyki), tak że wiatr wypychał lód przez Cieśninę Frama między Grenlandią a Svalbardem w stronę ciepłych wód Atlantyku.

Pokrywa lodowa w ostatnich latach stała się niezwykle cienka, a tym samym podatna na kruszenie, co oznacza fragmentację paku lodowego.

Nawet w bezpośredniej okolicy bieguna północnego pojawiły się duże obszary wody.

Kra lodowa w pobliżu bieguna północnego 8 września 2016. Zdjęcie NASA Worldview.

Skurczenie się pokrywy lodowej jest niepokojące właśnie z uwagi na sprzyjającą zachowaniu lodu pogodę. Jednak w najbliższych latach może dojść do sytuacji, kiedy Arktyka w końcu sezonu topnienia będzie wolna od lodu. To w praktyce będzie oznaczać koniec istnienia stałej czapy polarnej. Choć określenie konkretnej daty, kiedy do dojdzie do takiego zdarzenia, wiadomo  że sytuacja w Arktyce wyraźnie zmierza w tym kierunku.

Zanik lodu będzie niósł za sobą poważne i daleko idące konsekwencje pogodowe. Zresztą już je powoduje:

Teraz rozpoczyna się sezon zamarzania, który potrwa pół roku, a po nim nastanie sezon topnienia 2017. Co będzie się działo i czym się zakończy?

źródło: naukaoklimacie.pl